Dieta błonnikowa – na czym polega i dla kogo jest przeznaczona?

Zmagasz się z przewlekłymi zaparciami czynnościowymi? Szukasz sposobu, który pomoże Ci uregulować motorykę jelit bez konieczności sięgania po środki farmakologiczne? Jeśli odpowiedziałeś/aś twierdząco chociaż na jedno pytanie, rozwiązaniem Twoich problemów może okazać się przejście na dietę błonnikową. Na czym dokładnie polega ten model żywienia i kto może z niego skorzystać? Odpowiedzi na te i inne pytania zawarliśmy w poniższym tekście. Przeczytaj!

Na czym polega dieta błonnikowa i jakie są wskazania do jej stosowania?

Ten program żywieniowy zakłada wyższą niż zazwyczaj podaż błonnika pokarmowego. Chociaż  składnik ten nie stanowi źródła witamin, minerałów i antyoksydantów, to reguluje perystaltykę jelit, wspomaga prawidłowe trawienie oraz reguluje poziom glukozy we krwi. W tradycyjnym jadłospisie ilość błonnika powinna wynosić ok. 25 g na dzień. Po przejściu na dietę błonnikową dziennie można go spożywać od 40 do 60 g.

Podstawowe wskazania do stosowania diety bogatej w błonnik to:

•       nadwaga i otyłość,
•       zaparcia,
•       hemoroidy,
•       kamica żółciowa,
•       zaburzenia przemiany lipidowej i węglowodanowej,
•       choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym m.in. nadciśnienie tętnicze),
•       zaburzenia odporności.

Błonnik nie tylko pomaga w utrzymaniu właściwego funkcjonowania jelit, ale pełni też wiele innych funkcji zdrowotnych: przyspiesza oczyszczanie organizmu ze zbędnych produktów przemiany materii, poprawia profil lipidowy krwi, stymuluje wydzielanie soków trawiennych oraz zapobiega hemoroidom i zaparciom.

Przeczytaj również: Dieta wegańska – jak ją rozpocząć?

Żywność bogata w błonnik pokarmowy – jakie produkty włączyć do diety?

Decydując się na przejście na dietę z dużą ilością błonnika, należy tak zmodyfikować jadłospis, by znalazło się w nim jak najwięcej produktów zawierających to naturalne włókno pokarmowe. Przykładowe produkty zalecane na diecie wysokobłonnikowej to:

•       kasze (jęczmienna, owsiana, gryczana),
•       otręby i płatki (owsiane, orkiszowe, żytnie, gryczane),
•       makaron pełnoziarnisty,
•       chude mięso i ryby,
•       orzechy,
•       rośliny strączkowe,
•       suszone owoce,
•       nabiał o niskiej zawartości tłuszczu,
•       ziarna i pestki (dynia, sezam, słonecznik).

Stosując dietę błonnikową, należy też pamiętać o prawidłowym nawodnieniu organizmu. Błonnik chłonie wodę znajdującą się w przewodzie pokarmowym, przez co przyspiesza usuwanie toksyn i ułatwia wypróżnianie. Zalecana dzienna dawka płynów wynosi od 2 do 2,5 l dziennie. Poza niegazowaną wodą mineralną można pić słabą herbatę, kawę zbożową, napary ziołowe oraz kompot z suszonych śliwek.

Czego nie jeść na diecie błonnikowej?

W przypadku zaparć nawykowych i zaburzeń czynnościowych jelit z diety należy wyeliminować żywność wzdymającą oraz pokarmy, które spowalniają perystaltykę jelit. Są to głównie produkty przetworzone oraz te, które zawierają mało błonnika. Należą do nich m.in. pieczywo pszenne, fermentowane napoje mleczne, słodycze, gotowe wyroby cukiernicze, słone przekąski oraz kolorowe napoje gazowane.

Najważniejsze zasady związane ze stosowaniem diety błonnikowej

Posiłki na diecie z podwyższoną zawartością błonnika powinny być spożywane regularnie co 3-4 godziny. Śniadanie zaleca się zjeść do godziny po przebudzeniu, natomiast kolację na 2-3 godziny przed snem.

By przyzwyczaić przewód pokarmowy do tak dużej ilości błonnika, składnik ten należy wprowadzać stopniowo. Bardzo ważne jest również, aby to naturalne włókno pokarmowe dodawać do każdego posiłku – np. do zupy można dodać łyżkę otrębów lub płatków owsianych.

Jadłospis u osób stosujących dietę błonnikową powinien zawierać też wszystkie niezbędne składniki odżywcze, a więc węglowodany, tłuszcze, białko, witaminy oraz składniki mineralne.

Czy istnieją przeciwwskazania do stosowania diety błonnikowej?

Dieta polegająca na zwiększeniu ilości błonnika pokarmowego nie jest przeznaczona dla każdego. Z tego modelu żywienia nie powinny korzystać przede wszystkim osoby, które zmagają się ze stanami zapalnymi w obrębie przewodu pokarmowego (wątroby, trzustki, dróg żółciowych), wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, wrzodami żołądka lub dwunastnicy oraz z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

W przypadku stanów zapalnych wątroby, trzustki i dróg żółciowych, zwiększenie ilości błonnika w diecie może prowadzić do nasilenia dolegliwości bólowych oraz pogorszenia stanu zdrowia. Podobnie jest w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, gdzie nadmiar błonnika może podrażniać delikatną śluzówkę jelit, co skutkuje zaostrzeniem objawów choroby.

Osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy również powinny unikać diety wysokobłonnikowej, ponieważ może ona powodować nadmierne wydzielanie soku żołądkowego, co z kolei przyczynia się do pogorszenia stanu wrzodów i nasilenia bólu. Choroba Leśniowskiego-Crohna, charakteryzująca się przewlekłym zapaleniem jelit, również wyklucza stosowanie diety bogatej w błonnik, gdyż może to prowadzić do zwężenia jelit i innych poważnych powikłań.

Wszystkie te czynniki sprawiają, że dieta bogata w błonnik nie jest uniwersalnym rozwiązaniem i powinna być stosowana z rozwagą, najlepiej po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem, który uwzględni indywidualne potrzeby i stan zdrowia pacjenta.